Heel of niet heel? Dat is de vraag.

Een vlekje met ooit een strak, scherp randje, net als een versgebakken koekje kan plotseling gaan verkruimelen. Daar ligt een belangrijk signaal verborgen.

Goedaardig versus kwaadaardig

Lang niet alle bultjes en vlekjes zijn reden tot onrust. Goedaardige huidaandoeningen, zoals wratten, lipomen of seborroïsche keratosen, groeien traag en verspreiden zich niet. Ze blijven binnen hun eigen grenzen en veroorzaken doorgaans weinig meer dan wat ongemak of esthetische ergernis.

De ABCDE-regel: vuistregels voor verdachte plekken

Wanneer een plekje onrustig wordt, is de ABCDE-regel je leidraad:

• Asymmetrie: zijn de helften ongelijk?
• Border: is de rand grillig of gekarteld?
• Color: zie je verschillende kleuren in één vlek?
• Diameter: meet het plekje meer dan circa 6 mm (formaat potloodgum)?
• Evolutie: verandert het snel in grootte, kleur of textuur?

Vertoont een plekje meerdere van deze kenmerken? Dan verdient het nader onderzoek.

Het “Ugly Duckling”-signaal bij melanomen

Melanomen kunnen zich soms subtieler manifesteren dan de ABCDE-check vangt. Dermatologen letten daarom ook op het ‘Ugly Duckling’-signaal: welk vlekje loopt uit de pas met de rest? Dat vreemde eendje kan wel eens een melanoom zijn. Vertrouw op die intuïtieve blik en laat bij twijfel direct een professional meekijken.

Alarmtekens om in de gaten te houden

• Wondjes die niet genezen of regelmatig bloeden
• Jeuk of pijn rond een vlekje
• Plotseling onregelmatige, grillige randen
• Nieuwe vlekjes in zonlichtblootgestelde gebieden

Niet elk plekje is reden tot paniek, maar hoe eerder je afwijkingen opmerkt, hoe groter de kans op een succesvolle behandeling.

Bescherming als dagelijkse gewoonte

Preventie begint bij bewustwording. Breng elke ochtend een goede laag zonnebrandcrème aan (SPF 30 of hoger), zelfs op bewolkte dagen, en vergeet je oren, de onbehaarde hoofdhuid en je neus niet. Vermijd zonnebanken, draag een hoed en UV-beschermende kleding, en plan regelmatig een zelfcontrole in. Heb je aanleg of eerder huidkanker gehad? Laat dan periodiek een dermatoloog meekijken.

Conclusie

Huidkanker is een veelvoorkomende vorm van kanker in Nederland. Met de ABCDE-regel, het Ugly Duckling-signaal en eenvoudige preventieve maatregelen kun je je huid effectief beschermen en veranderingen tijdig opmerken.